Kαλό μήνα με υγεία και χαρές!
Ιούλιος ο Πανηγυράς ή Γιαλιστής
Ο Ιούλιος μήνας γνωστός ως Αλωνάρης, γιατί συνδέθηκε με τον αλωνισμό των δημητριακών αλλά και Γυαλιστής, γιατί είναι ο μήνας που βοηθάει με τη ζέστη του στην ωρίμανση των καρπών. «Γυαλίζουν», δηλ. διακρίνονται οι πρώτοι ώριμοι καρποί, καθώς είναι γνωστό ότι :
της Αγιάς Μαρίνας σύκο και τ’ Άη Λιός σταφύλι
και τ’ Άη Παντελεήμονα γύρνα με το κοφίνι.
Μπορεί βεβαίως ο Ιούλιος να είναι και Γιαλιστής (από το γιαλός-θάλασσα), αφού έχει την καλύτερη θάλασσα για μπάνιο, εφ’ όσον, σύμφωνα με την ως τώρα λαϊκή εμπειρία, από την πρώτη Αυγούστου και πέρα οι θάλασσες είναι επικίνδυνες, γιατί αρχίζουν τα μελτέμια και οι δρίμες. Ακόμη είναι ο Πανηγυράς, ο μήνας με τα περισσότερα πανηγύρια σε όλη την Ελλάδα. Αρχίζοντας από τους Αγίους Αποστόλους στο τέλος του Ιουνίου, οι άγιοι Ανάργυροι, η Αγία Κυριακή, η Αγία Μαρίνα, ο Προφήτης Ηλίας, η Αγιά Παρασκευή κι ο Άγιος Παντελεήμων και άλλοι περισσότερο τοπικοί άγιοι (Κήρυκος, Ιουλίτη, Προκόπιος κ.ά.). Σε κάθε ευρύτερη περιοχή η διαδοχή των πανηγυριών δημιουργεί την εντύπωση ότι ο Ιούλιος είναι ένα αδιάκοπο πανηγύρι. Ιδιαίτερα στον στεριανό χώρο η Αγία Παρασκευή είναι το πιο συνηθισμένο πανηγύρι. Στα νησιά, όπου το καλοκαίρι είναι πιο μακρύ, τα πανηγύρια διαρκούν ως το Σεπτέμβριο.
Γιορτές και πανηγύρια
Η λαϊκή πίστη εκδηλώνεται ομαδικά με την τέλεση εθιμικά θρησκευτικών τελετών και πανηγυριών κατά την ημέρα της εορτής ενός αγίου με τη συμμετοχή των μελών μιας κοινωνίας με κοινές θρησκευτικές αντιλήψεις. Η τελετή μπορεί να περιλαμβάνει λειτουργία στο ναό, περιφορά εικόνων γύρω από τον ναό ή από το χωριό, ύψωμα δένδρων στα όρια του οικισμού [ένθεση τεμαχίου αντιδώρου από τον ιερέα στον κορμό επιλεγμένων δένδρων στα όρια του οικισμού προκειμένου να τον προστατεύσουν από τις ασθένειες και τις επιδράσεις παντός κακού]. Συνήθειες και εκδηλώσεις, που εξακολουθούν να συμβαίνουν και σήμερα, όπως η αρχέγονη θυσία ταύρου (Μυτιλήνη) με κοινή εστίαση (κουρμπάνι), δρώμενα με σκοπό τη γονιμότητα και ευφορία, τελετουργικοί χοροί, προσφορές των πρώτων καρπών (απαρχές). Τα πανηγύρια (πανηγύρεις) και στην αρχαία Ελλάδα ήταν άρρηκτα συνδεμένα με τα ιερά των θεών προς τιμήν των οποίων διεξάγονταν και αθλητικοί αγώνες (Ολύμπια, Ίσθμια, Νέμεα κ.ά.) και είναι από τα εθιμικά εκείνα στοιχεία, που έχουν διατηρηθεί περισσότερο. Έχουν, βεβαίως χάσει τη μαγικοθρησκευτική τους σημασία αλλά εξακολουθούν να αποτελούν αφορμή για κοινωνική επικοινωνία των μελών μιας κοινωνίας που έχει χάσει κάθε τέτοια δυνατότητα .
Μεγάλα πανηγύρια στον ελληνικό χώρο, όπως εκείνα της Παναγίας και της Αγίας Παρασκευής κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού αποτελούν ευκαιρίες για κοινωνική συνανα-στροφή, διασκέδαση και επιστροφή των αστών στην ιδιαίτερή τους πατρίδα. Ορισμένα αποτελούν προσκυνήματα πανελλήνιας εμβέλειας, όπως εκείνα της Παναγίας στην Τήνο, της Καταπολιανής στην Πάρο, της Χοζοβιώτισσας στην Αμοργό, της Παναγίας Σουμελά, του αγίου Ραφαήλ στη Μυτιλήνη, του Αγίου Σπυρίδωνα στην Κέρκυρα, του Αγ. Γεράσιμου στην Κεφαλονιά, της Μυρτιδιώτισσας στα Κύθηρα κ.ά.
Με τον όρο δρώμενα (<δρω, δράση, δράμα) χαρακτηρίζονται τελετές με θρησκευτικό και μαγικό περιεχόμενο, που συνδέονται με συγκεκριμένη εποχή του κύκλου του χρόνου και του θρησκευτικού κύκλου. Υπάρχουν δρώμενα στην καρδιά του χειμώνα (Δωδεκαήμερο), δρώμενα της άνοιξης (Αποκριάς, Πασχαλινά, Μαγιάτικα), δρώμενα του φθινοπώρου (Λειδινός κ.ά.). Αποτελούν εκδηλώσεις των αγροτικών και ποιμενικών πληθυσμών και αποβλέπουν κατά κύριο λόγο στον εξευμενισμό των απροσδιορίστων φυσικών και υπερφυσικών δυνάμεων που επηρεάζουν τη βλάστηση και την καρποφορία της γης. Για το λόγο αυτό διατρέχουν όλες τις ανάλογες κοινωνίες και δεν επηρεάζονται από τις θρησκευτικές αντιλήψεις των συστηματικών Θρησκειών. Η αρχή τους χάνεται στο χρόνο και οι πανανθρώπινοι συμβολισμοί τους έχουν ενσωματωθεί στις θρησκευτικές τελετές πολλών λαών. Βεβαίως οι τελετές αυτές, με γονιμικό και ευετηρικό (ευ+ έτος =καλός χρόνος, καλοχρονιά) χαρακτήρα, με την πάροδο του χρόνου και την προαγωγή της ορθολογικής σκέψης και στην λαϊκή κοσμοθεωρία, έχουν χάσει το συμβολισμό τους και αποτελούν πλέον αφορμές για συλλογική διασκέδαση και ευωχία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου