EΠΙΦΥΛΛΙΔΑ ΤΟΥ "ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΟΥ ΛΟΥΣΙΟΥ"
«Στιγμή χρόνου πας εστίν ο βίος»
Πλούταρχος
Όλος ο βίος είναι μια στιγμή του χρόνου. «Μακάριοι όσοι ζουν τη στιγμή, γιατί έτσι μπορούν και να κερδίσουν» τονίζει ο Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος. Κάθε άνθρωπο έχει υποχρέωση να δημιουργήσει μια ζωή που να φέρει εντός της τη δυναμική της μεγάλης στιγμής. Ύπουλο πράγμα η στιγμή. δημιουργική μα και παραπλανητική μαζί σαν τη σταγόνα του νερού. Όλος ο χρόνος ως διάρκεια βίου πρέπει να είναι μια προπαρασκευή σε αναφορά προς την κορυφαία στιγμή που ίσως δεν έλθει ποτέ. «Ορισμένες στιγμές αξίζουν περισσότερο από χρόνια. Και είναι γεγονός ότι δεν μπορεί να εκτιμηθεί η αξία του χρόνου αναλόγως της διάρκειάς του. Πέντε λεπτά είναι αρκετά για να βελτιώσουν η να καταστρέψουν τη ζωή μας» (Ντην Αλφορδ).Η ομορφιά της ζωής δεν μετριέται με τα πολλά χρόνια αλλά με το ουσιαστικό περιεχόμενό της, την ποιότητά της. Κάθε τόσο παλεύουμε, ενόσω ζούμε να αγγίξουμε, να καθηλώσουμε τον αείροο χρόνο. Να τον μελετήσουμε, να τον γνωρίσουμε, να τον τιθασεύσουμε. Να γίνει σύμμαχός μας. «Το να εξουσιάζεις το χρόνο σου σημαίνει ότι εξουσιάζεις τον εαυτό σου» (Σερβάν Σρεμπέρ). Λίγοι όμως το κατορθώνουν, γιατί η ζωή μας είναι βραχύβια. «Ο χρόνος της ζωής μας είναι σύντομος. Τον συντέμνουμε ακόμη περισσότερο όταν τον σπαταλάμε» (Ντοστογιέφσκι). «Χρόνον Φείδου» έλεγαν οι αρχαίοι πρόγονοι. Και όπως τονίζει ο Μέγας Βασίλειος «χρήματα αν απολέσωμεν δυνάμεθα και αύθις επιλαβέσθαι. Καιρόν δε εάν απολέσωμεν, άλλον ευρείν ου δυνάμεθα». Να καλέσουμε τον σοφότερο των συμβούλων, τον χρόνο, να δώσει λύση στα εφήμερα προβλήματά μας, έλεγαν οι πρόγονοί μας για να καταδείξουν πόσο οι άνθρωποι παγιδεύονται από τις προσωπικές τους αντιθέσεις, την ψυχολογική πίεση της καθημερινότητας και τη δογματική στάση σε θέματα και υποθέσεις. «Σοφότατον χρόνος ανευρίσκει γαρ πάντα (Θαλής).Ο πανδαμάτωρ χρόνος.
Μόνο η δημιουργία σταματάει το χρόνο, μόνο όταν έχεις να δώσεις κάτι. Ο άνθρωπος είναι δημιουργός, αρκεί να θέλει και να δίνεται σ’ αυτό. Κι έτσι μόνο μπορεί να υπάρξει και να επιβιώσει. Ποτέ δεν πρόκειται να βρεις χρόνο για οτιδήποτε. Αν θέλεις χρόνο πρέπει να τον δημιουργήσεις. «Υπάρχει πολύς χρόνος για όποιον ξέρει να επωφελείται» (Βολταίρος). Αφού «η πεταλούδα ζει μόνο λίγες ώρες και όμως έχει αρκετό καιρό» (Ταγκόρ). Ο χρόνος είναι ποτάμι και ρέει, δεν παγώνει και δεν πήζει, δεν κόβεται σε φέτες, όπως τον τεμάχισε ο άνθρωπος- διασκεδάζει με τα ημερολόγια και τα χρονομετρικά μας συστήματα. Ο χρόνος καταβροχθίζει και αυτοκαταβροχθίζεται, είναι λοιπόν ο αυθεντικότερος και εντιμότερος Κρόνος. Ο χρόνος ο οποίος απλώς ρέει είναι κακός και η ζωή του ανθρώπου καταστρέφεται, αν ζήσει μέσα στο χρόνο, όπως κολυμπώντας σ’ ένα τέλμα. Ο χρόνος χωρίς ιστορική γνώση, θυμίζει ότι η ζωή αποσυντίθεται, σε ερειπωμένο παρελθόν, ξεστρατημένο παρόν και σπαραγμένο μέλλον. Ο αβαρής χρόνος έχει εκδιώξει, μέσα από τη ροή του, την ομορφιά. Ο αβαρής χρόνος κάνει αβαρή και τη ζωή μας: επιπόλαιη και ελαφριά, χωρίς αναφορές, χωρίς προεκτάσεις και χωρίς καταβολές. Τη βαρύτητα του χρόνου προσδιορίζει η βαρύτητα των πράξεων που τον γεμίζουν. Ο χρόνος διαλύει τον άνθρωπο αλλά και ο άνθρωπος τον διαλύει.
«Το δράμα του χρόνου είναι η ποινή του ανθρώπου, που θέλησε να μάθει για ποιο σκοπό ήρθε σε τούτη τη ζωή, από που ξεκίνησε και που θα καταλήξει∙ γι’ αυτό αποκλείστηκε από τον παράδεισο της μακάριας παιδικής άγνοιας. Και έγινε ισόβιος πόνος του ο χρόνος». (Τάσος Αθανασιάδης, Ακαδημαϊκός).
Αλλά «ο χρόνος νικιέται από την ελπίδα, την Αγάπη και την Ομορφιά» (Σιμόν Βουέ). Ο χρόνος εικονογραφείται ως τροχός που περιστρέφεται. Στο κέντρο του τροχού εικονίζεται ο Άναρχος ανιών, ο χρόνος ή ο Θεός ως πατήρ πάντων. Κατά τον Ηρόδοτο ο χρόνος «κύκλος ανθρωπηίων εστί πραγμάτων, περιφερόμενος», ενώ στον Ησίοδο αναφέρεται «περί περιπλομένου ενιαυτού». «Άπαν εν χρόνω κινείται» (Αριστοτέλης).
Κάθε αρχή του χρόνου ξανοιγόμαστε στο ιστορικό πέλαγος το άγνωστο, στη δίνη του κυκλοδίωκτου χρόνου, ξεκουκίζοντας το μύθο για την αιωνιότητα. Ο άνθρωπος είναι αυτός που κομίζει το άγγελμα της αιωνιότητας. Η πρόσκληση του Θεού στο επίγειο ταξίδι του ανθρώπου. Ο Πλάτων τονίζει «ο χρόνος είναι η εικόνα του αιωνίου χρόνου της αιωνιότητας». Και ο ακαδημαϊκός Μενέλαος Παλλάντιος αναφέρει «Αιώνιος ο χρόνος∙ η ζωή μια αέναη ανακύκληση. Μέσα σ’ αυτήν η γέννηση, η ανάπτυξη, η ωρίμανση, η φθορά, ο θάνατος. Και πάλι από την αρχή». Ενώ ο καθηγητής Χρ. Γιανναράς προσθέτει «ο χρόνος, η φθορά, ο θάνατος είναι το στημόνι και το υφάδι της ύπαρξής μας, ατομικής και συλλογικής».
Και κλείνω με τη σοφία του Πλάτωνος (Νόμοι) για τους νέους: «ω παι, νέος ει∙ προιών δε σε ο χρόνος ποιήσει πολλά ων νυν δοξάζεις μεταβάλοντα επί τα ενάντια τίθεσθαι» (παιδί μου είσαι νέος∙ και ο χρόνος με το πέρασμά του θα σε κάνει, αφού αλλάξεις απ’ όσα τώρα παραδέχεσαι να ακολουθήσεις τα αντίθετα) γιατί όπως αποσαφηνίζει ο Μένανδρος «Άγει προς φως την αλήθειαν ο χρόνος».
Νίκος Ι. Κωστάρας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου